در این پژوهش با بهره‌گیری از رهیافت "سازمان صنعتی تجربی جدید" و بر اساس رویکرد ارائه شده توسط پانزار- روس ، به بررسی درجه رقابت و وضعیت ساختار رقابت و انحصار صنایع کارخانه‌ای ایران در طی دوره ۹۰-۱۳۷۸ پرداخته شده است. در رویکرد پانزار- روس، قدرت بازاری از طریق اثرات ناشی از تغییرات قیمت نهاده‌های تولید بر روی درآمد تعادلی بنگاه محاسبه می‌شود و بازار به سه گروه رقابتی، انحصاری و رقابت انحصاری تفکیک می‌شود. با توجه به نتایج، به استثنای پنج صنعت که شاخص پانزار-روس منفی دارند و در شرایط انحصاری قرار دارند، دیگر صنایع در بازار رقابت انحصاری فعالیت می‌نمایند. همچنین، یافته‌ها حاکی از آن است که در شرایط رقابت انحصاری، تنها ۳ صنعت (با مقدار شاخص پانزار-روس بالاتر از ۵/۰) از شرایط مطلوب‌تری از منظر درجه رقابت برخوردارند و ۱۵ صنعت دیگر با مقادیر شاخص پانزار-روس کم‌تر از ۵/۰، در شرایط نزدیک به انحصار به فعالیت صنعتی می‌پردازند. با توجه به این‌که اکثر صنایع در شرایط انحصار و یا نزدیک به انحصار فعالیت می‌کنند، ساختار هزینه و تولید نسبتاً ناکارامد اکثر صنایع را می‌توان از دلایل مهم و اساسی انحصار و نزدیک به انحصاری بودن بازار صنایع برشمرد.