یکی از واقعیات غیر قابل انکار تاریخ، بافت متکثر فرهنگی و قومی کشورهاست که مدیریت سیاسی آن در سطح کلان، بسیار حائز اهمیت است. اداره مناطق یک کشور و کم و کیف اختیاراتی که مناطق از آن برخوردارند، یکی از موضوعات مهم حکومتداری است. با توجه به سوابق تاریخی، کشورها مدل‌های مختلف اداره مناطق را تجربه کرده‌اند. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد که نمی‌توان برای یک کشور، مدل خاصی را تجویز کرد، بلکه این مدل‌ها در کشورهای مختلف، بازتاب‌های متفاوتی داشته است. مسلم است که توسعه‌یافتگی سیاسی و سابقه تاریخی همزیستی هویت‌های مختلف، در موفقیت یا شکست مدل‌های مزبور تأثیرگذار است. در مقاله حاضر، مدل‌های مختلف اداره مناطق مورد مقایسه قرار می‌گیرد. با توجه به ملزومات امنیت ملی، در ایران صرفاً مدل تمرکززدایی می‌تواند مناسب باشد که ابعاد آن در این مقاله بررسی می‌شود.