1- دانشیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران ، aramini2005@gmail.com
2- دکتری اقتصاد و مدرس، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- دکتری اقتصاد و مدرس، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (1350 مشاهده)
رشد و توسعه مناطق بهدلیل وجود روابط بخشهای اقتصادی محلی، درونمنطقهای و برونمنطقهای و همچنین ظرفیتها و صرفههایی تا حدودی با سطح ملی متفاوت است. در دهه 1390، با وجود تحریمهای اقتصادی بینالمللی، تهران رشد اقتصادی بالاتری نسبت به سایر مناطق داشته است. متوسط رشد اقتصادی این استان 3.1 درصد بوده که 64.1 درصد آن از طریق بهبود بهرهوری کل عوامل تأمین شده است، درحالیکه در سطح کشور، بهرهوری نقشی در رشد اقتصادی نداشته است. از منظر دیگر، 5/29 درصد رشد اقتصادی تهران از طریق استفاده بیشتر از نیروی کار، 4/6 درصد ناشی از استفاده بیشتر از سرمایه، 1/12 درصد در اثر رشد بهرهوری کار و 52 درصد در نتیجه ارتقای بهرهوری سرمایه بوده است. این عوامل نشاندهنده نقش کلیدی بهرهوری در رشد اقتصادی استان است. ظرفیتهای مالی، اقتصادی، جمعیتی، منابع انسانی متخصص و دسترسی به بازارها، باعث شدهاند که اقتصاد تهران در شرایط تحریمی نیز قوی باقی بماند و از ظرفیتها بهتر استفاده نماید. نتایج این مطالعه حاوی رهیافتهایی است که برای سیاستگذاری ملی و منطقهای و حتی محلی اهمیت دارد. نوآوری این مطالعه در بهبود برآورد موجودی سرمایه و شناسایی منابع رشد اقتصادی با تأکید بر صرفههای تراکم است که استان تهران را از سایر مناطق متمایز میکند.
واژههای کلیدی: بهرهوری کل عوامل، بهرهوری نیروی کار، بهرهوری سرمایه، سرمایه انسانی، پیشرفت فناوری، صرفههای ناشی از تجمع، استان تهران.
نوع مطالعه: مطالعه موردی |
موضوع مقاله:
توسعه اقتصادی، اقتصاد منطقه ای و رشد
دریافت: 1403/7/1 | پذیرش: 1403/9/10
دریافت: 1403/7/1 | پذیرش: 1403/9/10
فهرست منابع
1. Acemoglu, Daron, and Melissa Dell. (2010). Productivity Differences between and within Countries. American Economic Journal: Macroeconomics, 2(1): 169-88. [DOI:10.1257/mac.2.1.169]
2. Arshad. M.N.M and Malik. Z, (2015). Quality of human capital and labor productivity: A. Case of Malaysia. International Journal of Economics, Management and Accounting, Vol. 23, No.1.
3. Badr.K, Rizk.R & Zaki.C.(2019). Firm productivity and agglomeration economies: evidence from Egyptian data. Applied Economics, Volume 51- Issue 51. [DOI:10.1080/00036846.2019.1613506]
4. Beeson.P.E.(2012). Agglomeration Economies and Productivity Growth, Sources of Metropolitan Growth. 1st Edition, Routledge.
5. Besley, T., & Burgess, R. (2002). The Political Economy of Government Responsiveness: Theory and Evidence, from India. The Quarterly Journal of Economics, 117(4), 1415-1451. [DOI:10.1162/003355302320935061]
6. Bolter.K & Robey. J. (2020). Agglomeration Economies: A Literature Review, Prepared for The Fund for our Economic Future (FFEF). Regional and Economic Planning Services, W.E. Upjohn Institute for Employment Research, https://research.upjohn.org/cgi/viewcontent.cgi?article=1256&context=reports
7. Cohen, J. P., Coughlin, C. C., & Paul, C. J. M. (2019). Agglomeration, productivity and regional growth: production theory approaches. In Handbook of regional growth and development theories. Edward Elgar Publishing. [DOI:10.4337/9781788970020.00013]
8. Collier, P. (2007). Poverty Reduction in Africa. Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(43), 16763-16768. [DOI:10.1073/pnas.0611702104]
9. Cooke, P. (1992). Regional Innovation Systems: Competitive Regulation in the New Europe. Geoforum, 23(3), 365-382. [DOI:10.1016/0016-7185(92)90048-9]
10. Del Gatto, M., Di Liberto, A. & Petraglia, C. (2011), Measuring Productivity. Journal of Economic Survey. [DOI:10.1111/j.1467-6419.2009.00620.x]
11. Hulten, C. (1973), Divisia Index Numbers, Econometrica, Vol. 41, No. 6 (Nov., 1973), pp. 1017-1025. [DOI:10.2307/1914032]
12. Krugman, P. (1991). Increasing Returns and Economic Geography. Journal of Political Economy, 99(3), 483-499. [DOI:10.1086/261763]
13. Lall. S. V, Shalizi.Z & Deichmann.U.(2004), Agglomeration economies and productivity in Indian industry. Journal of Development Economics, Volume 73, Issue 2, Pages 643-673 [DOI:10.1016/j.jdeveco.2003.04.006]
14. Lucas, R. E. (1988). On the Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42. [DOI:10.1016/0304-3932(88)90168-7]
15. Morris, M. D. (1997). "Measuring the Condition of the World Poor: The Physical Quility of Life Index". Pergamon Policy Studies, 42(5), 20-26.
16. Najkar.N, Kohansal.M.R & Ghorbani.M. (2020), Impact of Industrial Agglomeration on Productivity: Evidence from Iran's Food Industry, Springer, Volume 30, pages 309-323. [DOI:10.1007/s11769-019-1087-2]
17. Porter, M. E. (1998). Clusters and the new economics of competition (Vol. 76, No. 6, pp. 77-90). Boston: Harvard Business Review.
18. Swinney.P & Vera.O. (2023). The impact of agglomeration on the economy, Centre for cities, https://www.centreforcities.org/reader/office-politics/the-impact-of-agglomeration-on-the-economy/.
19. Umoru, David & Yaqub Jameelah Omolara, (2013), Labor Productivity and Health Capital in Nigeria: The Empirical Evidence, International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 3 No. 4, Special Issue - February.
20. ۱. احمدزاده خالد و نصری شعله (۱۳۹۷). بررسی تأثیر زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی بر شکاف رشد اقتصادی در استانهای استانهای کشور، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، دوره۸ ، شماره۳۰.
21. ۲. احمدی شادمهری و دیگران (۱۳۸۹). روش همگرایی آزمون باند، تعامل بین سرمایه انسانی و بهرهوری کل عوامل تولید در ایران. فصلنامه علمی ـ پژوهشیهای رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره اول.
22. ۳. امینی، علیرضا (۱۳۹۱). طرح تحقيقاتي «طراحي نظام جامع اندازهگيري و تحليل شاخصهاي عمومي بهرهوري به تفكيك بخشهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايران». مؤسسه عالي آموزش و پژوهش در مديريت و برنامهريزي.
23. ۴. امینی، علیرضا (۱۴۰۱). اقتصاد تهران، ویروس کرونا (تبعات و چالشها). تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی.
24. ۵. امینی، علیرضا (۱۴۰۲). اندازهگیری و تحلیل شاخصهای عمومی بهرهوری و شناسایی منابع رشد اقتصادی استان تهران در دوره ۱۳۹۸-۱۳۹۰ و تدوین الگوی رشد اقتصادی در برنامه هفتم توسعه، سازمان مدیریت و برنامهریزی استان تهران، معاونت هماهنگی برنامه و بودجه.
25. ۶. امینی، علیرضا (۱۴۰۲). تحلیل تحولات اشتغال و بیکاری استان تهران در سال ۱۴۰۱ و توصیههای سیاستی برای بهبود بازار کار. تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی.
26. ۷. امینی، علیرضا و نشاط، حاجی محمد (۱۳۸۴)، برآورد سری زمانی موجودی سرمايه در اقتصاد ايران طی دوره زمانی ۱۳۳۸-۱۳۸۱. مجله برنامه و بودجه، شماره۹۰.
27. ۸. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۱)، برآورد موجودی سرمایه به تفکیک بخشهای اقتصادی ایران.
28. ۹. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰)، حسابهای ملی ایران سالهای ۱۳۹۰-۱۳۹۸.
29. ۱۰. توكلي، اكبر (۱۳۷۴). بررسي نقش سطح تحصيلات بر بهرهوري نيروي كار در صنايع ج.ا.ايران، نجفآباد: دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجفآباد.
30. ۱۱. خليليان، صادق و رحماني، فاطمه (۱۳۸۷). بررسي عوامل مؤثر بر بهرهوري نيروي كار در بخش كشاورزي ج.ا.ايران. مجله علوم و صنايع كشاورزي، ويژه اقتصاد و توسعه كشاورزي، شماره۱.
31. ۱۲. رزاءنژاد، منصور و قنادي، بهروز (۱۳۸۴). تخمين بهرهوري نيروي كار در بخش صنايع استان خوزستان. فصلنامه پژوهشهاي اقتصادی ج.ا.ايران، سال هفتم، شماره ۲۴، پاييز.
32. ۱۳. رفیعی، محمد؛ آیتالهی، سیدمحمدتقی و بهبودیان، جواد (۱۳۸۷). مدلبندی درصد اشغال تختهای بیمارستانی شهر شیراز. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دوره ۱۲، شماره ۲ (پیاپی ۴۷).
33. ۱۴. رومر، دیوید (۱۳۸۳). اقتصاد کلان پیشرفته، جلد اول: نظریه رشد؛ ترجمه مهدی تقوی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
34. ۱۵. سازمان برنامه و بودجه کشور (۱۳۹۶). قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶).
35. ۱۶. سازمان برنامه و بودجه کشور (۱۴۰۳). لایحه قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۳-۱۴۰۷).
36. ۱۷. سازمان برنامه و بودجه کشور(۱۳۹۸). سند آمایش استان تهران، دبیرخانه شورایعالی آمایش سرزمین.
37. ۱۸. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان تهران (۱۳۹۶). برآورد ارزش افزوده حقیقی، موجودی سرمایه، اشتغال و بهرهوری رشته فعالیتهای عمده اقتصادی استان تهران (۱۳۸۴-۱۳۹۳). مجری طرح مؤسسه پژوهشی اقتصاد مالی بهین.
38. ۱۹. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان تهران (۱۴۰۳). وضع موجود، مسائل، چالشها و اولویتها. معاونت هماهنگی برنامه و بودجه.
39. ۲۰. سازمان ملی بهرهوری ایران (۱۴۰۳). آیینه بهرهوری ملی ایران، کل اقتصاد.
40. ۲۱. عزتی، مرتضی؛ شهریاری، لیلا؛ نجفی، محدثه و شفیعی، علی (۱۳۹۲)، برآورد اثر تبعیض اقتصادی بین منطقهای بر رشد اقتصادی استانهای کشور. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، دوره۳، شماره۱۲.
41. ۲۲. مرکز آمار ایران (۱۴۰۲). نتایج طرح آمارگیری از مراکز تحقیق و توسعه ۱۴۰۰ کشور.
42. ۲۳. مرکز آمار ایران (۱۴۰۲). حسابهای ملی و منطقهای ایران سالهای ۱۳۹۰-۱۳۹۸.
43. ۲۴. مرکز آمار ایران (۱۴۰۰). سالنامه آماری سال ۱۳۹۸ استان تهران و کل کشور.
44. ۲۵. مرکز آمار ایران (۱۳۹۳). نتایج طرح آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر سال۱۳۹۰.
45. ۲۶. مرکز آمار ایران (۱۴۰۰). نتایج طرح آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر سال۱۳۹۸.
46. ۲۷. مرکز آمار ایران (۱۳۹۱). نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال۱۳۹۰.
47. ۲۸. مرکز آمار ایران (۱۳۹۹). نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال۱۳۹۸.
48. ۲۹. معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری (۱۳۸۳). قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۴-۱۳۸۸).
49. ۳۰. معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری (۱۳۸۹). قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۰-۱۳۹۴).
50. ۳۱. موحدنیا، سعیده؛ پرتوی شایان، زینب و باستانی تهرانی، محمود (۱۳۹۳)، ارزیابی عملکرد بیمارستانهای آموزش عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از الگوی پابن-لاسو. نشریه پایش، سال سیزدهم، شماره چهارم، شهریور ۱۳۹۳.
51. ۳۲. مولايي، محمد (۱۳۸۴)، بررسي و مقايسه بهرهوري گروههاي مختلف صنعتي كوچك و بزرگ ج.ا. ايران. فصلنامه پژوهشهاي اقتصادی ايران، سال هفتم، شماره ۲۲، بهار.
52. ۳۳. وزارت جهاد کشاورزی (۱۴۰۰)، آمارنامه کشاورزی کشور.
53. ۳۴. هاشمی، حسن (۱۳۹۶). ضریب اشغال ۹۰ درصدی تختهای بیمارستانی تهران. هفتهنامه آتیه نو، شماره ۱۱۰، ۱۹ تیر ۱۳۹۶.
| بازنشر اطلاعات | |
.jpg) |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است. |
- کاربران حاضر در وبگاه: 1 کاربر;
- میهمانان در حال بازدید: 162 کاربر;
- تمام بازدیدها: 21223126 بازدید;
- بازدید 24 ساعت قبل: 20076 بازدید
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
