1- حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران ، ah.taghizadeh@yahoo.com
2- کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
2- کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
چکیده: (156 مشاهده)
یکی از مهمترین علل بروز تورم در کشور، «کسری بودجه دولت» است. نتیجه محتوم کسری بودجه، استقراض دولت از بانک مرکزی، افزایش پایه پولی با ضریب فزاینده و افزایش نقدینگی در کشور است که همین امر کسری بودجه را یکی از عمده‌ترین دلایل بروز تورم ساختاری در ایران بدل کرده است. نظارت بر اجرای بودجه به عنوان آخرین مرحله از حیات یک سند بودجه‌ای، از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا بدون آن، تصویب و اجرای بودجه معنایی نخواهد داشت. این نظارت به منظور بررسی تطبیق عملیات صورت گرفته با برنامه تصویب شده بودجه و جلوگیری از انحراف آن از اهداف تعیین شده در برنامه و پیشگیری از حیف و میل آن صورت می‌گیرد. نظارت پس از آغاز فرآیند اجرای بودجه، متکی بر «گزارش تفریغ بودجه» است. لیکن رصد گزارش‌های تفریغ بودجه که هر ساله تهیه می‌شود و میزان رشد اعتبارات هزینه‌ای و درآمدها، از میزان انحراف بسیار دولت از بودجه و دیگر نهادهایی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده می‌کنند حکایت دارد. از آنجایی که این گزارش پس از اتمام سال مالی مربوط به اجرای بودجه به مجلس ارائه می‌شود، نمی‌تواند به نحو شایسته دولت را به مسیر تعیینی بودجه‌ای بازگرداند و صرفاً می‌تواند حساسیت مجلس را برای سال بعد بیشتر کند که در این فرض نیز، گزارش تفریغ پس از اتمام سال مالی منتشر می‌شود و عملاً موضوع منتفی شده است تا از انحرافِ ایجادشده جلوگیری کند. علیرغم این موارد، زمانی این گزارش ارائه می‌شود که مجلس در پرکارترین وقت خود است و بررسی این لایحه در اولویت مجلس عملا قرار نمی‌گیرد. به عقیده نگارندگان، گزارش تفریغ بودجه در بازه‌های زمانی سه ماهه و در ضمن بودجه همان سال، علاوه بر تقویت توازن قوا و تقویت نظارت مجلس بر این سند مالی مهم کشور، عدالت اقتصادی را نیز به ارمغان می‌آورد که در این نوشتار به اثبات آن می‌پردازیم.
واژه‌های کلیدی: گزارش تفریغ بودجه، دیوان محاسبات کشور، مجلس شورای اسلامی، نظارت پارلمانی، نظارت غیرحکومتی.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
حقوق و اقتصاد
دریافت: 1402/12/23 | پذیرش: 1403/3/10 | انتشار الکترونیک: 1403/4/12
دریافت: 1402/12/23 | پذیرش: 1403/3/10 | انتشار الکترونیک: 1403/4/12
فهرست منابع
1. Daneshfard, K., & Ghezelbash, H. (2010). Survey the Role of Budget Settlement Report in the Implementation of Parliamentary Control Over Government's Performance. Management Accounting, 4(3), 93-103. [In Farsi] [https://sanad.iau.ir/en/Journal/jma/Article/816699]
2. Hajjarian, A., Pourezzat, A. A., Gholipour, A., & Hajarian, M. (2011). Studying the Position of the Public in Checks and Balances System. Management Studies in Development and Evolution, 21(64), 19-53. [In Farsi]
3. Noori, A. H., Sarlak, A., & Rahmati, M. H. (2022). Optimal Government Budget Allocation According to Aggregate Welfare Using Generalized Method of Moments. Planning and Budgeting, 26(4), 65-91. [In Farsi] [DOI:10.52547/jpbud.26.4.65]
4. Noraniazad, S., Kamani, M. H., & Keshavarz, F. (2022). Investigating the Validity of Wagner's Law and Performance-Based Budget Reform in Public Expenditure of Selected Asian Countries. Planning and Budgeting, 26(4), 123-154. [In Farsi] [DOI:10.52547/jpbud.26.4.123]
5. Qasemi, A. (2010). The Effectiveness of the System of the Islamic Republic of Iran, Indicators and Mechanisms According to Imam Khomeini. Scientific Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies, 7(22), 153-178. [In Farsi] [http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1710-fa.html]
6. Sarabadani, GH. (2006). Inflation, Factors, and Solutions to Deal With It in Iran. Islamic Economics, 6(21), 103-128. [In Farsi] [https://eghtesad.iict.ac.ir/article_16630_1649b30124a376839ac7d133def68a43.pdf]
7. Taghizadeh, A., & Mansourizade, K. (2023). A Comparative Study of the Distinction between Government Actions in the Two Legal Systems of Iran and France. The Journal of Modern Research on Administrative Law, 5(16), 285-306. [In Farsi] [DOI:10.22034/mral.2022.559295.1349]
8. ابراهیمی¬نژاد، مهدی، و فرج¬وند، اسفندیار (1401). بودجه از تنظیم تا کنترل. چاپ چهلوپنجم، انتشارات سمت.
9. ابوالحمد، عبدالحمید (1379). حقوق اداری ایران. چاپ ششم، انتشارات توس.
10. اشراق، شهرام؛ امام¬ قلیزاده، سعید، و عباسی، ابراهیم (1396). بررسی تاثیر گزارش تفریغ بودجه بر تصمیمات مجلس شورای اسلامی. نشریه دانش حسابرسی، 17(69)، 124-109.
11. امامی، محمد، و استوارسنگری، کورش (1396). حقوق اداری. چاپ بیستویکم، جلد یکم، انتشارات میزان.
12. بختیاری، پرویز، و شاهنده، شاهین (1402). اصول و مفاهیم مالی حسابداری برای مدیران غیرمالی. چاپ بیستویکم، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
13. پیرنیا، حسن (1344). مالیه عمومی و بودجه. چاپ سوم، انتشارات کتابخانه سینا.
14. حاتمی، محمدرضا، و رحمانی، جبار (1391). عدالت در اسلام. جلد اول، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
15. حقیقی، مهری؛ ابدی، سعیدرضا؛ عربیان، اصغر، و جلالی، محمد (1397). چالش¬های قانونی نظارت دیوان محاسبات کشور در مقابله با فساد مالی و جرایم ناشی از آن در دستگاه¬های اجرایی. نشریه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 14(38)، 34-11.
16. رستمی، ولی (1402). مالیه عمومی. چاپ یازدهم، انتشارات میزان.
17. رنجبری، ابوالفضل، و بادامچی، علی (1402). حقوق مالی و مالیه عمومی. چاپ بیستوپنجم، انتشارات مجد.
18. ضرونی، داریوش، و جلالیان، عسگر (1397). الگوی مطلوب نظارت مالی دیوان محاسبات. دانش حقوق و مالیه، 2(4)، 50-39.
19. قاضی، ابوالفضل (1402). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. چاپ شصتوششم، انتشارات دانشگاه تهران.
20. قلی¬پور، رحمتالله (1387). حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت. مرکز تحقیقات استراتژیک و معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
21. کاتوزیان، ناصر (1400). مقدمه علم حقوق. چاپ یکصدوچهاردهم، انتشارات شرکت سهامی انتشار.
22. الماسی، حسن؛ دهگان، محمود، و حیدری، داریوش (1395). بررسی گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور در اعمال نظارت بر عملکرد¬ مالی دولت و اثربخشی در بودجه سالیانه. نشریه دانش حسابرسی، 16(63)، 61-35. [http://danesh.dmk.ir/article-1-1256-fa.html]
23. هاشمی، سیدمحمد (1398). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ بیستونهم، جلد دوم، انتشارات میزان.
| بازنشر اطلاعات | |
.jpg) |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است. |
- کاربران حاضر در وبگاه: 0 کاربر;
- میهمانان در حال بازدید: 40 کاربر;
- تمام بازدید‌ها: 16988330 بازدید;
- بازدید 24 ساعت قبل: 10343 بازدید
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
