دوره 26، شماره 1 - ( بهار 1400 )                   دوره26 شماره 1 صفحات 141-115 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ahmadi V, Shahnazi R, Eslamloueyan K, Sadraei Javaheri A. (2021). Evaluation of Tax Evasion Models Based on the Views from Neoclassical to Behavioral Economics: Analytical Hierarchy Process Approach in Economy of Iran. JPBUD. 26(1), 115-141. doi:10.52547/jpbud.26.1.115
URL: http://jpbud.ir/article-1-1993-fa.html
احمدی وحیده، شهنازی روح اله، اسلاملوییان کریم، صدرایی جواهری احمد. ارزیابی مدل های سنجش فرار مالیاتی از اقتصاد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری: رهیافت تحلیل سلسله‌ مراتبی در اقتصاد ایران فصلنامه برنامه ریزی و بودجه 1400; 26 (1) :141-115 10.52547/jpbud.26.1.115

URL: http://jpbud.ir/article-1-1993-fa.html

ارزیابی مدل های سنجش فرار مالیاتی از اقتصاد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری: رهیافت تحلیل سلسله‌ مراتبی در اقتصاد ایران
وحیده احمدی1 ، روح اله شهنازی 2، کریم اسلاملوییان3 ، احمد صدرایی جواهری3
1- دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2- گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران ، Rshahnazi2004@yahoo.com
3- گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده:   (2475 مشاهده)
مالیات به عنوان مهم‏ترین منبع درآمدی دولت‌ها و یکی از ابزارهای سیاستی در سیاستگذاری ­های توسعه نقش کلیدی ایفا می‌نماید. در این پژوهش، تکامل مدل‌های مختلف فرار مالیاتی از رویکرد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری و سیر تکاملی مدل‌ها و چالش‌ها و نتایج تجربی به ‏دست ‏آمده از این مدل‌ها مورد بررسی قرار گرفته و پیش‏ فرض­ متغیرهای موثر بر فرار مالیاتی در هر یک از مدل­ ها استخراج و تحلیل شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله‏ مراتبی با توجه به نظرات متخصصان حوزه مالیاتی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در مدل ­های مختلف رتبه­ بندی می ‏شود تا مشخص شود که مدل بهتر برای توضیح و سنجش عوامل موثر بر فرار مالیاتی در ایران کدام است. نتایج نشان می ­دهد که عدم ثبات‌ ترجیحات، زیان‏ گریزی، و ابهام ‏گریزی از عوامل اصلی تاثیرگذار بر فرار مالیاتی هستند. همچنین، پیش ‏فرض رفتاری عقلایی و سازگاری رفتاری کم‏ترین درجه توضیح‏ دهندگی فرار مالیاتی را در ایران دارد. بر اساس نتایج به‏ دست ‏آمده، در تحلیل و سنجش فرار مالیاتی در ایران نیاز به اصلاح پارادایم به سمت مدل ­های اقتصاد رفتاری است.
واژه‌های کلیدی: فرار مالیاتی، اقتصاد نئوکلاسیک، اقتصاد رفتاری، تحلیل سلسله‌ مراتبی، سیاستگذاری مالیاتی
متن کامل [PDF 1547 kb]   (1021 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: اقتصاد بخش عمومی
دریافت: 1399/12/24 | پذیرش: 1400/3/10 | انتشار الکترونیک: 1400/6/17
فهرست منابع
1. Allingham, M. G., & Sandmo, A. (1972). Income Tax Evasion: A Theoretical Analysis. Taxation: Critical Perspectives on the World Economy, 3(1), 323-338. [DOI:10.1016/0047-2727(72)90010-2]
2. Andrei, A. L., Comer, K., & Koehler, M. (2014). An Agent-Based Model of Network Effects on Tax Compliance and Evasion. Journal of Economic Psychology, 40(1), 119-133. [DOI:10.1016/j.joep.2013.01.002]
3. Andreoni, J., Erard, B., & Feinstein, J. (1998). Tax Compliance. Journal of Economic Literature, 36(2), 818-860.
4. Cartwright, E. (2018). Advanced Introduction to Behavioral Economics by John F. Tomer. South-Eastern Europe Journal of Economics, 16(1), 93-99.
5. Cowell, F. (2003). Sticks and Carrots. Distributional Analysis Research Programme, Discussion Paper No. 68.
6. Dehghan, S., Mousavi Jahromi, Y., & Abdoli, G. (2018). Prospect Theory; New Approach in Explaining Tax Evasion Phenomenon. Journal of Economic Research (Tahghighat-E-Eghtesadi), 53(1), 1-23. [DOI:https://dx.doi.org/10.22059/jte.2018.64841]
7. Dell'Anno, R. (2009). Tax Evasion, Tax Morale and Policy Maker's Effectiveness. The Journal of Socio-Economics, 38(6), 988-997. [DOI:10.1016/j.socec.2009.06.005]
8. Fotros, M. H., & Dalaei Milan, A. (2016). Examination of Underground Economy and Tax Evasion within the Framework of Dynamic Stochastic General Equilibrium Models (DSGE). Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, 7(25), 65-84. [Link:http://egdr.journals.pnu.ac.ir/article_2588.html]
9. Frey, B. S., & Feld, L. P. (2002). Deterrence and Morale in Taxation: An Empirical Analysis. Cesifo Working Paper No. 760. [DOI:10.2139/ssrn.341380]
10. Friedland, N. (1982). A Note on Tax Evasion as a Function of the Quality of Information about the Magnitude and Credibility of Threatened Fines: Some Preliminary Research. Journal of Applied Social Psychology, 12(1), 54-59. [DOI:10.1111/j.1559-1816.1982.tb00848.x]
11. Gordon, J. P. (1989). Individual Morality and Reputation Costs as Deterrents to Tax Evasion. European Economic Review, 33(4), 797-805. [DOI:10.1016/0014-2921(89)90026-3]
12. Hadian, E., & Tahvili, A. (2013). Tax Evasion and Its Determinants in the Iranian Economy (1971-2007). The Journal of Planning and Budgeting, 18(2), 39-58. [Link:http://jpbud.ir/article-1-982-fa.html]
13. Hashimzade, N., Myles, G. D., & Tran‐Nam, B. (2013). Applications of Behavioural Economics to Tax Evasion. Journal of Economic Surveys, 27(5), 941-977. [DOI:10.1111/j.1467-6419.2012.00733.x]
14. Hokamp, S. (2014). Dynamics of Tax Evasion with Back Auditing, Social Norm Updating, and Public Goods Provision-An Agent-Based Simulation. Journal of Economic Psychology, 40(1), 187-199. [DOI:10.1016/j.joep.2013.01.006]
15. Hokamp, S., Gulyás, L., Koehler, M., & Wijesinghe, S. (2018). Agent-Based Modeling of Tax Evasion: Theoretical Aspects and Computational Simulations: John Wiley & Sons. [DOI:10.1002/9781119155713]
16. Johnson, E. J., & Schkade, D. A. (1989). Bias in Utility Assessments: Further Evidence and Explanations. Management Science, 35(4), 406-424. [DOI:10.1287/mnsc.35.4.406]
17. Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47(2), 363-391. [DOI:10.2307/1914185]
18. Korobow, A., Johnson, C., & Axtell, R. (2007). An Agent-Based Model of Tax Compliance with Social Networks. National Tax Journal, 60(3), 589-610. [DOI:10.17310/ntj.2007.3.16]
19. Medina, L., & Schneider, M. F. (2018). Shadow Economies Around the World: What Did We Learn over the Last 20 Years? International Monetary Fund. [DOI:10.2139/ssrn.3124402]
20. Mohammad Bagheri, M., & Jahanshad, A. (2020). Identifying and Prioritizing Factors Responsible for Tax Evasion and Selecting the Best Soloution to Reduse It. Quarterly Journal of the Macro and Strate-gic Policies, 7(1), 118-137. [DOI:https://dx.doi.org/10.30507/jmsp.2020.102396]
21. Mosleh Shirazi, A., Namazi, M., Mohammadi, A., & Rajabi, A. (2013). Prospect Theory and Modeling Industrial Manager Decision Making Pattern. Journal of Industrial Management Perspective, 3(2), 9-33. [Link:http://jimp.sbu.ac.ir/article_87311.html]
22. Motallebi, M., Alizadeh, M., & Faraji Dizaji, S. (2020). Estimating Shadow Economy and Tax Evasion using Governmental Financial Discipline Variables. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 16(4), 69-100. [DOI:https://dx.doi.org/10.22055/jqe.2019.26886.1926]
23. Myles, G. D., & Naylor, R. A. (1996). A Model of Tax Evasion with Group Conformity and Social Customs. European Journal of Political Economy, 12(1), 49-66. [DOI:10.1016/0176-2680(95)00037-2]
24. Okoli, C., & Pawlowski, S. D. (2004). The Delphi Method as a Research Tool: An Example, Design Considerations and Applications. Information & Management, 42(1), 15-29. [DOI:10.1016/j.im.2003.11.002]
25. Pratt, J. W. (1978). Risk Aversion in the Small and in the Large. In Uncertainty in Economics (pp. 59-79): Elsevier. [DOI:10.1016/B978-0-12-214850-7.50010-3]
26. Quiggin, J. (1981). Risk Perception and Risk Aversion among Australian Farmers. Australian Journal of Agricultural Economics, 25(2), 160-169. [DOI:10.1111/j.1467-8489.1981.tb00393.x]
27. Rezagholizadeh, M., Aghaei, M., & Alami, A. (2019). Estimating Tax Evasion in Iran and Investigating Its Causes and Effects: A Multiple Indicators-Multiple Causes (MIMIC) Approach. Majlis and Rahbord, 26(97), 191-226. [Link:https://nashr.majles.ir/article_301.html]
28. Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process: McGrew Hill. [DOI:10.21236/ADA214804]
29. Sadeghi, H., & Shakibaei, A. (2001). Tax Evasion and the Size of Iran's Underground Economy. The Journal of Economic Studies and Policies, 1(27), 55-76. [Link:http://economic.mofidu.ac.ir/article_47839.html]
30. Slemrod, J., & Yitzhaki, S. (2002). Tax Avoidance, Evasion, and Administration. In Handbook of Public Economics (Vol. 3, pp. 1423-1470): Elsevier. [DOI:10.1016/S1573-4420(02)80026-X]
31. Snow, A., & Warren Jr, R. S. (2007). Audit Uncertainty, Bayesian Updating, and Tax Evasion. Public Finance Review, 35(5), 555-571. [DOI:10.1177/1091142107299609]
32. Torgler, B., & Schaltegger, C. A. (2006). Tax Morale: A Survey with a Special Focus on Switzerland. Swiss Journal of Economics and Statistics (SJES), 142(III), 395-425.
33. Traxler, C. (2010). Social Norms and Conditional Cooperative Taxpayers. European Journal of Political Economy, 26(1), 89-103. [DOI:10.1016/j.ejpoleco.2009.11.001]
34. Tversky, A., & Kahneman, D. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty, 5(4), 297-323. [DOI:10.1007/BF00122574]
35. امیدی ‌پور، رضا؛ پژویان، جمشید؛ محمدی، تیمور، و معمارنژاد، عباس (1394). برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی: تحلیل تجربی در ‌‌‌ایران. نشریه پژوهشنامه مالیات، 23(28)،94-69. [Link:http://taxjournal.ir/article-1-764-fa.html]
36. امیری، میثم (1396). اقتصاد رفتاری و فرار مالیاتی. نشریه پژوهشنامه اقتصادی، 17(64)، 130-95. [DOI:https://dx.doi.org/10.22054/joer.2017.7670]
37. قدسی‌ پور، سیدحسن (1398). فرایند تحلیل سلسله‌ مراتبی (AHP). انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه برنامه ریزی و بودجه می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Planning and Budgeting

Designed & Developed by : Yektaweb